Werken als psycholoog

Eigen praktijk in de GGZ, zonder BIG- of NIP-registratie

In Nederland is de titel ‘psycholoog’ niet wettelijk beschermd. Iedereen kan zich psycholoog noemen en een praktijk starten, ongeacht opleiding en werkervaring. Een onwenselijke situatie, maar helaas de realiteit. Als NIP-lid zijn er drie belangrijke aandachtspunten wanneer u overweegt -zonder BIG-, NIP-registratie of een registratie in het Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ)- een eigen praktijk in de ggz te starten: de vakbekwaamheidsnorm; vergoeding van uw behandelingen en omzetbelasting (btw).

1. Vakbekwaamheid

Het NIP staat voor kwalitatieve en betrouwbare psychologische zorg. Een verdere ontwikkeling van vakbekwaamheid na de masteropleiding is gewenst voor psychologen die zelfstandig werken met individuele cliënten of hun cliëntsysteem. Het NIP ziet het als een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van de beroepsgroep, het veld en de overheid om voldoende mogelijkheden te creëren voor psychologen om het gewenste vakbekwaamheidsniveau te bereiken.

Na het behalen van een master in de psychologie dient een postmastertraject te worden gevolgd als u als psycholoog geheel zelfstandig wil werken. Dit is de zogenoemde ‘4 of 5+2 norm’: een driejarige bachelor aangevuld met een één- of  master en twee jaar verdieping voor de BIG-GZ-opleiding. Deze norm voor vakbekwaamheid in de ggz is het uitgangspunt bij zowel de BIG-registraties van de overheid als de NIP-registraties.

  • De gezondheidszorgpsycholoog heeft na de universitaire opleiding een tweejarige postmasteropleiding gevolgd en is geregistreerd op grond van artikel 3 wet BIG.
  • De klinisch psycholoog heeft – na de tweejarige postmasteropleiding tot gezondheidszorgpsycholoog – nog een vierjarige opleiding gevolgd tot klinisch psycholoog en is geregistreerd op grond van artikel 14 wet BIG.
  • Een Registerpsycholoog NIP / Kinder & Jeugd of Arbeid & Gezondheid heeft een vergelijkbaar vakbekwaamheidsniveau; na de universitaire opleiding is een tweejarig postmastertraject gevolgd.

Psychologen kunnen zich met het dienstmerk Registerpsycholoog NIP profileren als gekwalificeerde professionals. Het geldt ook voor  afgestudeerde studenten die een research master hebben afgerond. Een research master duurt 2 jaar (3+2). Als u nog niet voldoet aan de 4 of 5+2-norm is samenwerking met een hoofdbehandelaar aan te raden.

  • Voor meer informatie zie hieronder bij: Zzp’er zonder BIG-registratie in de volwassenen zorg

2. Vergoeding behandeling

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de inkoop van voldoende kwalitatief goede hulp voor hun inwoners. Ook de jeugd-ggz wordt bekostigd door de gemeente. Gemeenten hebben beleidsvrijheid in de wijze waarop ze de inkoop vormgeven. Er zijn vrijgevestigden die geen contract aangaan met de gemeente en cliënten zelf laten betalen. Indien er gedeclareerd wordt bij de gemeente, mag geen eigen bijdrage worden gevraagd.

Voor volwassenen ggz gelden de bepalingen van de Zorgverzekeringswet. Alleen behandelaren die BIG-geregistreerd zijn, in het bezit zijn van een Kwaliteitstatuut als  vrijgevestigde en voldoen aan de eisen voor het regiebehandelaatschap, kunnen zelfstandig declareren bij de zorgverzekeraar.

 

Zzp’er zonder NIP- of BIG-registratie in de jeugdhulp

Gemeenten moeten bij de inkoop van jeugdhulp er op letten dat jeugdhulpaanbieders werken volgens de ‘norm van de verantwoorde werktoedeling’. Dat wil zeggen dat jeugdhulpaanbieders, ook zelfstandig gevestigden, in principe moeten werken met geregistreerde professionals in het Kwaliteitsregister Jeugd of het BIG-register.

Als psycholoog zonder BIG-registratie moet  u zich registeren via skjeugd.nl in het Kwaliteitsregister Jeugd op Masterniveau. Daarmee laat u aan de gemeente zien dat u bezig bent uw vakbekwaamheid op het gewenste 4+2 niveau te brengen.

 

Zzp’er zonder BIG-registratie in de volwassenen zorg

In het zorgstelsel vanuit de Zvw worden alleen behandelingen uit het basispakket geleverd door een regiebehandelaar vergoed door de zorgverzekeraar van de cliënt, wanneer er sprake is van een DSM5-ggz classificatie .

Met andere woorden: Behandeling van aanpassingsproblemen of relatieproblemen wordt niet vergoed door zorgverzekeraars vanuit het basispakket. Cliënten betalen deze zorg zelf of wellicht via hun aanvullende zorgverzekering. In het geval van aanpassingsstoornissen en relatieproblemen kunt u als zelfstandig gevestigd psycholoog deze zorg aanbieden zonder BIG- of NIP-geregistreerd te zijn. U bent in dit geval niet gebonden aan de regels van de NZa met betrekking tot de declaratie/facturatie, u dient zich echter wel te houden aan de tarieven van onverzekerde zorg prestaties (OVP’s). Wanneer u coaching of mindfulness aanbiedt, hoeft u zich ook niet aan deze OVP-tarieven te houden.

 

Medebehandelaar

Als zzp’er zonder BIG-registratie is er de mogelijkheid om als medebehandelaar cliënten te behandelen in samenwerking met en eindverantwoordelijkheid van de regiebehandelaar. Vanuit uw eigen praktijk kunt u hiervoor samenwerking zoeken met een regiebehandelaar, bijvoorbeeld een GZ-psycholoog of psychotherapeut. Deze kunt u in uw regio vinden met de online zoekmachine Vind een Psycholoog.

Werken als medebehandelaar kan zowel in de Generalistische Basis ggz (gb ggz) als de Gespecialiseerde ggz (gggz). U kunt zo ervaring opdoen in behandeling en diagnostiek. U werkt samen met de regiebehandelaar en draagt zelf de inhoudelijke verantwoordelijkheid voor uw deel van de behandeling. De kosten worden door de zorgverzekeraar vergoed; de regiebehandelaar declareert de totale behandeling bij de zorgverzekeraar en u als zzp’er declareert uw deel van de behandeling bij de regiebehandelaar.

Let op:  In het algemeen bepalen zorgverzekeraars dat maximaal 20% van de behandeltijd door medebehandelaars kan worden uitgevoerd. Een en ander kan per zorgverzekeraar verschillen! 

3. Omzetbelasting (btw)

Als u geen BIG- of NIP-registratie hebt, maar wel beschikt over een universitair diploma psychologie, kunt u mogelijk voldoen aan de voorwaarden voor btw-vrijstelling. NIP-leden (geen student) voldoen sowieso aan deze eerste voorwaarde. Bijkomende voorwaarde voor vrijstelling is echter dat u ‘gezondheidskundige diensten’ levert aan cliënten (zie ook het Besluit) en dat deze het deskundigheidsgebied van de psycholoog moeten betreffen (bijvoorbeeld geen verpleegkundige handelingen). Als u er niet zeker van bent of de diensten die u levert onder gezondheidskundige diensten vallen, kunt u een schriftelijke standpuntbepaling aanvragen bij de belastinginspecteur in uw regio.

Deze regels komen voort uit een Besluit van de Staatssecretaris van Financiën (29 maart 2016) dat weer volgt op een uitspraak van de Hoge Raad (27 maart 2015). Wanneer u de btw-vrijstelling toepast betekent dit concreet dat u wel aangifte moet doen, maar dit kan dus een nihilaangifte zijn (een aangifte van 0 euro).

Over diensten die niet vallen onder gezondheidskundige diensten, zoals bijvoorbeeld coaching, bent u wel btw verschuldigd. Btw is de belasting die u betaalt over uw omzet. U berekent de btw in de prijs voor uw diensten. Per maand, kwartaal of jaar doet u aangifte, en betaalt u de btw aan de Belastingdienst. Btw die u zelf betaald hebt over zakelijke kosten mag u aftrekken.

Lees meer:

Kijk voor achtergrondinformatie over btw in het themadossier btw-heffing (exclusief voor NIP-leden).