Als Centrale werkgroep Mensenrechten en Psychologie NIP – met de focus op vluchtelingen, streven we ernaar om meer psychologen bewust te maken van het belang van mensenrechten in de praktijk. Mensenrechten staan onder druk: de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers, marginalisatie van minderheidsgroepen, discriminatie en uitsluiting, toenemende armoede en werkeloosheid, de bedreiging van de privacy en toegang tot gezondheidszorg, zijn slechts enkele voorbeelden. Elke psycholoog kan te maken krijgen met schending van mensenrechten en heeft de verantwoordelijkheid om mensenrechten te bevorderen. Wij zijn op zoek naar mensen uit verschillende werkvelden, die meer betrokken willen zijn bij dit thema. Daarnaast roepen we de secties op om iemand af te vaardigen naar de werkgroep.
- Neem contact op: mensenrechten@psynip.nl
- Word lid van de groep op LinkedIn
- Zie ook de themadossiers Mensenrechten, Vluchtelingenkinderen en Statushouders-aan-het-werk
Gedicht Abdel Wahab Yousif
De Soedanese dichter en vluchteling Abdel Wahab Yousif (beter bekend als Latinos) stierf op zee tijdens de overtocht van Libië naar Europa.
“Je zal sterven op zee.
Je hoofd wiegend door de brullende golven,
je lichaam zwaaiend in het water,
als een geperforeerde boot.
In de bloei van je jonge leven ga je
terugschrikkend voor je 30ste verjaardag.
Vroeg gaan is geen slecht idee;
maar dat is het zeker wel als je alleen sterft
zonder vrouw die je roept en omhelst:
‘Laat me je aan je borst houden, ik heb genoeg ruimte.
Laat me het vuil van ellende van je ziel wassen.’ “
EFPA - Board Human Rights and Psychology (BHRP)
NIP-lid Polli Hagenaars neemt vanuit het NIP deel aan de ‘European Federation of Psychologists’ Associations (EFPA) – Board Human Rights and Psychology‘.
Als vanzelfsprekend verdienen mensenrechten een plek in ethische codes. Dat kwam ter sprake tijdens de ontmoeting tussen de Board of Ethics Human Rights task force van de EFPA. De bijeenkomst werd in Oslo georganiseerd door de Noorweegse Associatie van psychologen.
Op de foto: Polli Hagenaars en Kerstin Söderström van de Human Rights task force. Verder namens de Board of Ethics: Henk Geertsema, Nina Dalen en Tove-Beate Pedersen. Verder Nora Sveaas, lid van de United Nations Human Rights, subcomité Prevention of Torture and other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (‘SPT’).
‘European Psychologist’ over mensenrechten binnen de psychologie
De EFPA BHRP heeft in 2019 een Special Issue verzorgd van de European Psychologist (volume 24/Number 2): ‘Human Rights Matter to Psychology –Psychology Matters to Human Rights.’ Zie het persbericht (pdf – 14 juni 2019)
- EFPA model Code of Ethics (doc)
- EFPA congres Milaan van 7 – 10 juli 2015: presentatie Task Force Human Right o.l.v. Polli Hagenaars, zie ook Presentatie (word)
- Doctors of the Dark Side – Comments from a European Perspective – lezing door Robert Roe, President EFPA
- Expert meeting Human Rights Education for Psychologists (2016)
Boek: Human Rights Education for Psychologists
Eén van de doelen van de EFPA BHRP is het bewustmaken van het belang van mensenrechten voor het professioneel handelen van psychologen. Ook kan de psychologie met de wetenschappelijke kennis en ontwikkelde methodes en programma’s bijdragen aan de bescherming van mensenrechten. Als vervolg op een expertmeeting van de Board is het boek Human Rights education for psychologists verschenen. Naast twee delen die ingaan op mensenrechten en ethiek, worden ook verschillende werkvelden beschreven en voorbeelden uit de praktijk gegeven.
Dit boek kan gebruikt worden in lessen en cursussen, maar geeft ook een goed inzicht in mensenrechten en psychologie in al zijn facetten.
- Zie de flyer (pdf) voor meer informatie en de kortingscode (20% korting) of bestel direct op routledge.com
Conferentie 'Statushouders aan het werk
Werk is een belangrijke pijler voor de integratie van vluchtelingen. Toch blijft deelname aan de arbeidsmarkt achter bij die van de autochtone bevolking. Twee woorden komen telkens terug als het over oplossingen gaat: samenwerking én maatwerk. Op 7 november 2019 verzamelden zich in het Humanity House in den Haag psychologen, maatschappelijke organisaties en statushouders met als doel: de maatschappelijke bijdrage van de psycholoog aan de arbeidsintegratie van statushouders vergroten. Volgens de deelnemers is de belangrijkste volgende stap de bevordering van interculturele sensitiviteit.
- Zie voor de lezingen en filmpjes het themadossier: Statushouders-aan-het-werk
Workshop ‘Mensenrechten en Deep Democracy’
Op 26 september 2019 organiseerde de Centrale werkgroep Mensenrechten en Psychologie de workshop Mensenrechten en Deep Democracy, geleid door Fanny Matheusen. Deep Democracy is een theorie en filosofie die voorziet in overtuigende argumenten om in samenwerking- en besluitvormingsprocessen tegenstand / de ‘nee-stem’ serieus te nemen.
De psycholoog die wenst dat in en door zijn/haar werk de mensenrechten gerespecteerd worden vindt in de toepassing van principes en tools van Deep Democracy een krachtig hulpmiddel: de inzet van de methodiek kan mensen helpen voor zichzelf op te komen, en hen tegelijkertijd leren oog te hebben voor het perspectief en belang van de ander.
- Fanny Matheusen: Van zondebok naar zebra. Deep Democracy, een nieuwe kijk op besluitvorming en conflicthantering (managementboek.nl)
- Zie ook deep-democracy.be

Exclusief voor leden
Nieuws
- Sindbadonderscheiding 2019 naar prof. dr. Jan Pieter van Oudenhoven, 5-12-2019
- Verslag thema-avond 9 maart 2017 Uitsluiting maakt ziek (pdf), 27-3-2017
- Challenges to achieving equality for LGBT people- European union agency for fundamental rights (pdf ), 18-3-2016
- Hoe ondersteun je jongeren met LHBT-gevoelens? Movisie 11-3-2016
- Refugee editorial: A first assessment of the needs of young refugees arriving in Europe: what mental health professionals need to know (pdf ) 9-3-2016
- Lancering privacyvriendelijk systeem toont juridisch falen LSP , 24-2-2016
Global Network of Psychology for Human Rights - GNPHR
- Global Network of Psychology for Human Rights (GNPHR)
- Aanmelden bij de GNPHR
- Blogs en comments
- Bulletin – past issues
Documentatie en links
- Manifest ‘Aan de slag’
- ICP – International Council of Psychologists
- Pharos Expertisecentrum gezondheidsverschillen – Kennis over vluchtelingenkinderen en materiaal voor gezondheidsvoorlichting
- Kennissynthese gezondheid van vluchtelingen (pdf – Pharos)
- Wat is nodig Zorg, ondersteuning en preventie voor vluchtelingen (pdf – Pharos)
- Johannes Wier Stichting – Handreiking ethische dilemma’s in de GGZ voor asielzoekers (pdf)
- Verslag European conference on Human rights in a chancing world Ioannina, Greece, may 2016 (doc)
- Werk en vluchtelingen ongekend talent (pdf)
- Ongekend bijzonder
- Wat belemmert vluchtelingen om te starten met een studie? (Kennisplatform Integratie & Samenleving – KIS)
- MHPSS Guidance note: Mental Health and Psychosocial Support for Refugees, Asylum Seekers and Migrants on the Move in Europe (pdf)
- Verslag themabijeenkomst vluchtelingen GZ psychologie (pdf – 2015)
- UNHR: ‘Operational Guidance Mental Health & Psychosocial Support Programming for Refugee Operations’ (pdf)
- Hoe kan je als psycholoog asielzoekers optimaal begeleiden?
- Beroepsgeheim in samenwerkingsverbanden: wat mag een zorgverlener delen?
Vluchtelingen en mensenrechten
Vluchtelingen hebben meer kans op het ontwikkelen van gezondheidsproblemen, zoals depressie, angst of andere psychische klachten (Gezondheidsraad, 2016). Zij zullen meer beroep doen op de hulpverlening (gezondheidszorg); deze krijgt te maken met culturele, religieuze en taalverschillen.
Psychologen kunnen hun kennis en kunde inzetten voor een betere integratie van vluchtelingen, bijvoorbeeld op het gebied van onderwijs, arbeid en gezondheidszorg. Binnen het NIP bestaat interculturele kennis.
- Lees meer over de Centrale commissie Culturele diversiteit en psychologie
- Zie ook: Sindbad- en Sherazadeonderscheiding
Ongedocumenteerden
Ook ongedocumenteerde migranten zonder geldige verblijfspapieren en zorgverzekering hebben recht op medisch noodzakelijke zorg. Wanneer zij deze kosten niet zelf kunnen betalen, kunnen zorgprofessionals deze kosten onder bepaalde voorwaarden declareren bij het CAK.
- Meer informatie: doktersvandewereld.org/zorginfo
- Wlz- en GGZ-instellingen kunnen een overeenkomst aangaan met het Zorginstituut wanneer een ongedocumenteerde in de instelling verblijft. Deze overeenkomst is nodig om de kosten van de zorg te kunnen declareren bij het Zorginstituut.
- BIG-geregistreerde GZ psychologen kunnen eveneens een overeenkomst aangaan met het Zorginstituut. Op basis van deze overeenkomst kunnen 80% van de kosten worden gedeclareerd. De kosten zijn maximaal de door de Nederlandse Zorgautoriteit vastgestelde tarieven. Alleen de zelf gegeven zorg kan gedeclareerd worden en er moet sprake zijn van een verwijzing van een huisarts.
- Toegang tot de gezondheidszorg voor ongedocumenteerde migranten (ppt 2015)