Dyslexie

Scholen zijn verantwoordelijk voor de signalering en begeleiding van kinderen met dyslexie. Dyslexiezorg (diagnostiek en behandeling van ernstige dyslexie) valt onder de Jeugdwet en daarmee onder verantwoordelijkheid van de gemeente. Voor het behandelen van ernstige dyslexie is goede samenwerking nodig tussen onderwijs en jeugdhulp. Veel psychologen houden zich bezig met diagnostiek en behandeling van dyslexie, binnen het onderwijs of binnen de ggz.

Definitie

Dyslexie is een specifieke leerstoornis die zich kenmerkt door een hardnekkig probleem in het aanleren van accuraat en vlot lezen en/of spellen op woordniveau, dat niet het gevolg is van omgevingsfactoren en/of lichamelijke, neurologische of algemene verstandelijke beperking.

Uit onderzoeken blijkt dat ongeveer 10% van alle leerlingen in het basisonderwijs (ca. 14.000 kinderen per jaar) behoefte heeft aan extra ondersteuning door lees- en spellingsproblemen. In het voortgezet onderwijs deed in 2011 respectievelijk 15% (vmbo), 11% (havo) en 6% (vwo) van de leerlingen examen met een dyslexieverklaring. Bij 4% van alle kinderen zijn de klachten zo ernstig en hardnekkig dat er gespecialiseerde ondersteuning en behandeling nodig is (ca. 6.000 kinderen per jaar). Bij deze kinderen is sprake van ernstige dyslexie.

Wat doet het NIP?

Het NIP (sectie Jeugd) behartigt samen met de NVO de belangen van leden die zich bezighouden met diagnostiek en behandeling van dyslexie.

NIP, NVO, het Nederlands Kwaliteitsinstituut Dyslexie (NKD) en de Landelijke Beroepsvereniging Remedial Teachers (LBRT) hebben samengewerkt aan de ontwikkeling van een onderwijs/zorg-brede, richtlijn Dyslexie (zie rechterkolom). De richtlijnontwikkeling is financieel mogelijk gemaakt door OCW en VWS en ondersteund door het Nederlands Jeugdinstituut (NJi).

Geregeld overleggen we met OCW, VWS, PO-VO-raad, Onderwijsinspectie, het Nederlands Kwaliteitsinstituut Dyslexie en gemeenten/VNG. Ook stimuleert het NIP de ontwikkeling van bij- en nascholing op het gebied van dyslexie, met korting voor leden.

Signalering en begeleiding in het onderwijs

A young girl learns to write with the help of a teacher.Het signaleren en het geven van extra begeleiding aan leerlingen met lees- en spellingproblemen behoort tot de verantwoordelijkheid van de school. Handreikingen voor het signaleren en begeleiden van leerlingen met dyslexie in het onderwijs, vindt u in de protocollen voor scholen, zie: dyslexiecentraal.nl.

Als de extra begeleiding niet tot voldoende verbetering leidt, kunnen ouders hun kind aanmelden voor een diagnostisch dyslexieonderzoek in de zorg. De ouders geven het leerlingdossier zoals aangelegd door de school, aan de diagnosticus. Het dossier moet zijn getekend door de directeur (namens het bevoegd gezag) en bevat alle relevante informatie over de leergeschiedenis van het kind. Om aan te melden moet uit het leerlingdossier blijken dat:

  • De schoolanamnese en signaleringsgegevens duidelijke stagnatie aantonen (ernst van de problemen).
  • De extra begeleiding vanuit de basisschool onvoldoende verbetering geeft (hardnekkigheid).

Dyslexiezorg onder de Jeugdwet

Diagnostiek en behandeling bij ernstige dyslexie valt onder de Jeugdwet en – wat betreft organisatie en bekostiging – onder verantwoordelijkheid van de gemeenten.

Van 1 januari 2009 tot 1 januari 2015 maakte diagnostiek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie deel uit van het basispakket van de zorgverkering. Leerlingen die voor 1 januari 2015 in zorg zijn gekomen behouden deze regeling op grond van de continuïteit van zorg.

Veelgestelde vragen

Het NIP geeft zoveel mogelijk antwoord op uw vragen, bijvoorbeeld: is alleen een BIG-geregistreerde bevoegd om een dyslexieverklaring te ondertekenen? (antwoord in pdf).

Daarnaast vindt u op de website van de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) een uitgebreide rubriek met veelgestelde vragen over (de toepassing van) wetenschappelijke kennis en inzichten met betrekking tot dyslexie. NB: deze antwoorden verwoorden op onderdelen het standpunt van de SDN; er kunnen geen rechten aan ontleend worden.

Richtlijn Dyslexie

In september 2021 is de Brede Vakinhoudelijke richtlijn Dyslexie gepubliceerd.

De richtlijn draagt bij aan snelle en goede hulp bij dyslexie en moet voorkomen dat leerlingen en studenten ten onrechte een label krijgen. Daarbij heeft de richtlijn ten doel om bij te dragen aan transparantie in de hulp (ondersteuning op school, diagnostiek en behandeling), omdat kinderen en ouders, maar ook professionals onderling, beter weten wat zij van elkaar mogen verwachten.

 

Achtergrond

NIP, NVO EN NKD hebben in 2016 een position paper (pdf) met speerpunten voor kwaliteitsverbetering in de onderwijs-zorgketen rond dyslexie. Een van die speerpunten was de ontwikkeling van een vakinhoudelijke richtlijn Dyslexie. Op basis van een Plan van Aanpak ‘Naar een brede vakinhoudelijke Richtlijn Dyslexie’ is bij OCW en VWS subsidie gekregen voor de ontwikkeling van de richtlijn.

De dyslexieverklaring

Een dyslexieverklaring is een verkorte weergave van het diagnostisch onderzoek waaruit blijkt dat bij een leerling dyslexie is vastgesteld. De dyslexieverklaring beschrijft op grond waarvan de diagnose dyslexie is gesteld, wat mogelijke verklaringen zijn en welke ernstige belemmeringen de leerling ondervindt bij het volgen van onderwijs en/of bij het functioneren in de samenleving.

Daarnaast geeft de verklaring aan welke behandeling, materiële voorzieningen, begeleiding en compensaties/dispensaties in het onderwijs noodzakelijk zijn.

Deskundigenbestand NIP/NVO

NIP en NVO beschikken over een gezamenlijk deskundigenbestand Dyslexie, met als doel het in kaart brengen en zichtbaar maken van de deskundigheid van leden op het gebied van dyslexie.

Het bestand is gebaseerd op een postmasterniveau van vakbekwaamheid (NIP-registratie K&J, BIG-registratie OG of BIG-registratie GZ) en een door de psycholoog/orthopedagoog zelfverklaarde deskundigheid op het gebied van dyslexie.

De administratie (informatie en aanmeldingsformulieren) is ondergebracht bij het NVO-bureau: Deskundigenbestand Dyslexie NIP/NVO (nvo.nl).

Links