Stelselwijziging GGZ: doelstelling en achtergrond

De zorgkosten groeien net als de vraag naar geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De betaalbaarheid van (toekomstige) zorg en die van de GGZ staan hierdoor op het spel. Daarom is besloten het stelsel te herzien.

Wat is het doel van het nieuwe stelsel?

Het doel van het huidige stelsel is om GGZ betaalbaar en toegankelijk te houden voor iedereen. Vergeleken met de landen om ons heen, worden in Nederland relatief veel mensen behandeld in duurdere en gespecialiseerde zorg. Het gaat daarbij ook om mensen met lichte of middelzware stoornissen. De trend dat cliënten mogelijk te snel worden doorverwezen wil dit stelsel keren.

Hoe?

  1. Overheveling van een deel van de Specialistische GGZ naar de Basis Generalistische GGZ.
  2. Overheveling van een deel van de voormalige eerstelijnspyschologie naar de huisarts. Deze wordt ondersteund door de POH-GGZ.
  3. Vervanging van een deel van de huisartsenzorg door zelfzorg.

 

 

Schematisch overzicht nieuwe stelsel en stelselwijziging

 

Schematisch overzicht van het nieuwe stelsel en de stelselwijziging

Hoe kwam het huidige stelsel tot stand?

In chronologische volgorde:

  • 2013: Bestuurlijk akkoord toekomst GGZ 2013-2014 gesloten door vertegenwoordigers van zorgaanbieders en beroepsverenigingen (zoals het NIP), zorgverzekeraars, cliënten- en familieorganisaties en de overheid. De partijen spraken af om zich gezamenlijk in te spannen voor de realisatie van een kwalitatief hoogwaardige en betaalbare GGZ. Enkele belangrijke afspraken uit dit akkoord:
    • Verleen passende zorg op de juiste plek. Er komt waar mogelijk een omslag van klinisch naar ambulant, van tweede naar eerste lijn, van eerste lijn naar huisarts en van huisarts naar meer zelfmanagement.
    • Zorgverzekeraars en zorgaanbieders gaan de beddencapaciteit afbouwen.
    • Preventie, zelfmanagement en het herstelvermogen van de patiënt zullen worden gestimuleerd.
    • Introductie van de Generalistische Basis GGZ
    • Dwangtoepassingen terugdringen
    • Minder administratieve lasten. De tweedelijns-ggz stapt over op prestatiebekostiging in plaats van budgetfinanciering.
    • Dit alles vind plaats op een voor de patiënt verantwoorde en zorgvuldige manier.
  • 2013: Minister komt met de Voorhangbrief POH-GGZ en Generalistische Basis GGZ. Hierin staat hoe zij de fundamentele verandering van de ggz voorstelt:
    • Huisarts krijgt betere ondersteuning voor de behandeling van mensen met psychische klachten.
    • Inzet op sterke en kwalitatief sterke generalistische basis GGZ.
  • 2013: Partijen gaan het akkoord verder concretiseren met nieuwe afspraken over geestelijke gezondheidszorg 2014-2017. Hierin staat onder andere om de jaarlijkse GGZ-uitgaven te beperken tot 1% per jaar. Meer hierover
  • 2015: Minister Schippers beëindigd het akkoord eenzijdig. De reden is een discussie over selectieve inkoop en vergoeding niet-gecontracteerde zorg. Meer hierover
  • November 2015: Het NIP heeft samen met andere brancheorganisaties, zorgaanbieders en patiëntenvereniging een agenda voor gepast gebruik en transparantie opgesteld en bieden deze de minister aan. Kern van deze agenda:
    • Inzet op gepast gebruik en kwaliteit door: client meer in staat stellen goede keuzes te maken, meer inzicht op de effectiviteit van zorg door deze vaker te meten, de inhoud van de behandeling daarop af te stemmen.
    • Nieuw bekostigingssystematiek (in eerste instant voor de gespecialiseerde ggz) die beter aansluit op de zorg-zwaarte en -behoefte.
    • Een kwaliteitsstatuut waardoor landelijke afspraken ook concreet effect hebben.
  • 2016: De zorgverzekeraars committeren zich ook aan deze agenda.
  • 2018: Hoofdlijnen Akkoord GGZ gesloten door vertegenwoordigers van zorgaanbieders en beroepsverenigingen (zoals het NIP), zorgverzekeraars, cliënten- en familieorganisaties en de overheid (VWS, staatssecretaris Blokhuis) en VNG.
    Enkele belangrijke afspraken uit dit akkoord:
    – Meer aandacht voor aansluiting ggz en sociaal domein.
    – Verdere doorontwikkeling van AGGT (Agenda Gepast Gebruik & Transparantie)
    – Verbeteren arbeidsmarkt GGZ (o.a. meer gesubsidieerde opleidingsplekken en doorontwikkeling Kwaliteitsstatuut ggz)
    – Bevorderen contracteringsgraad
    – Minder administratieve lasten (sectorprogramma)
    – Zie ook: Bestuurlijk akkoord ggz en Hoofdlijnenakkoord ggz ondertekend (Rijksoverheid.nl)